Deilliant 3 - Mwy o blant yn parhau i wella eu sgiliau iaith Gymraeg wrth drosglwyddo o un cam o'u haddysg statudol i un arall
Ble rydyn ni nawr?
Anelir yr holl brosiectau arfaethedig a grybwyllir uchod yn Neilliant 1 a 2 at gynyddu darpariaeth cyfrwng Cymraeg a mynd i'r afael â blaenoriaethau allweddol CSCA megis gwell pontio rhwng y Blynyddoedd Cynnar, y Cyfnod Sylfaen, Camau Allweddol 2 a 3 mewn ardaloedd daearyddol penodol.
Ar hyn o bryd, mae'r ganran sy'n ymrwymo i gyfnod uwchradd YGYBD yn uwch nag y bu ers blynyddoedd lawer (86% trosglwyddiad cyfrwng Cymraeg cynradd i uwchradd). Mae'r rhai nad ydyn nhw'n trosglwyddo ar eu huchaf ym Mhontardawe, Gwaun Cae Gurwen, Trebanws ac Ystalyfera. Er bod hyn yn parhau i fod yn bryder, mae'r canrannau trosglwyddo wedi gwella'n sylweddol (+ 6%).
Year Group | Year 7 Numbers | Year 7 Percentages |
---|---|---|
2007 | 160 | 9.4% |
2008 | 152 | 8.9% |
2009 | 171 | 10.4% |
2010 | 183 | 10.9% |
2011 | 163 | 10.6% |
2012 | 165 | 11.1% |
2013 | 178 | 11.9% |
2014 | 195 | 13.2% |
2015 | 165 | 11.1% |
2016 | 188 | 12.1% |
2017 | 212 | 12.7% |
2018 | 213 | 13.1% |
2019 | 249 | 15.2% |
2020 | 257 | 15.2% |
2021 | 248 | 14.9% |
Year 6 School | Out of County | Cohort |
---|---|---|
YGG Blaendulais | 10 | |
YGG Castell-nedd | 31 | |
YGG Cwmllynfell | 6 | |
YGG Cwmnedd | 5 | 18 |
YGG GCG | 3 | 19 |
YGG Pontardawe | 3 | 46 |
YGG Rhosafan | 49 | |
YGG Trebannws | 1 | 17 |
YGG Tyle'r Ynn | 28 | |
YGG Ystalyfera Bro Dur | 1 | 16 |
Year 7 School | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Year 6 School | Bae Baglan | Cefn Saeson | Cwmtawe | Cwm Brombil | Cymer Afan | Dwr y Felin | Llangatwg | St. Joseph's | Ystalyfera | Hendrefelin | Maes Y Coed | Out of County | Cohort | |
YGG Blaendulais | 12 | 12 | ||||||||||||
YGG Castell-nedd | 1 | 45 | 46 | |||||||||||
YGG Cwmllynfell | 1 | 9 | 10 | |||||||||||
YGG Cwmnedd | 1 | 30 | 4 | 35 | ||||||||||
YGG GCG | 5 | 7 | 3 | 15 | ||||||||||
YGG Pontardawe | 11 | 27 | 2 | 40 | ||||||||||
YGG Rhosafan | 43 | 1 | 44 | |||||||||||
YGG Trebannws | 9 | 1 | 1 | 11 | ||||||||||
YGG Tyle'r Ynn | 31 | 1 | 32 | |||||||||||
YG Ystalyfera - Bro Dur | 7 | 8 | 1 | 16 |
Year 7 School | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Year 6 School | Bae Baglan | Cefn Saeson | Cwmtawe | Cwm Brombil | Cymer Afan | Dwr y Felin | Llangatwg | St. Joseph's | Ystalyfera | Hendrefelin | Maes Y Coed | Out of County | Cohort | |
YGG Blaendulais | 10 | 10 | ||||||||||||
YGG Castell-nedd | 1 | 1 | 53 | 1 | 56 | |||||||||
YGG Cwmllynfell | 11 | 1 | 12 | |||||||||||
YGG Cwmnedd | 11 | 11 | ||||||||||||
YGG GCG | 11 | 7 | 2 | 20 | ||||||||||
YGG Pontardawe | 12 | 40 | 1 | 53 | ||||||||||
YGG Rhosafan | 36 | 3 | 39 | |||||||||||
YGG Trebannws | 10 | 2 | 1 | 12 | ||||||||||
YGG Tyle'r Ynn | 21 | 1 | 21 | |||||||||||
YG Ystalyfera - Bro Dur | 8 | 12 | 1 | 20 |
Year 7 School | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Year 6 School | Bae Baglan | Cefn Saeson | Cwmtawe | Cwm Brombil | Cymer Afan | Dwr y Felin | Llangatwg | St. Joseph's | Ystalyfera North | Ystalyfera South | Hendrefelin | Maes Y Coed | EHE | Out of County | Cohort |
YGG Blaendulais | 12 | 1 | 13 | ||||||||||||
YGG Castell-nedd | 47 | 1 | 48 | ||||||||||||
YGG Cwmllynfell | 2 | 10 | 1 | 13 | |||||||||||
YGG Cwmnedd | 20 | 20 | |||||||||||||
YGG GCG | 8 | 13 | 3 | 24 | |||||||||||
YGG Pontardawe | 1 | 3 | 32 | 36 | |||||||||||
YGG Rhosafan | 1 | 37 | 38 | ||||||||||||
YGG Trebannws | 2 | 4 | 7 | 1 | 1 | 15 | |||||||||
YGG Tyle'r Ynn | 1 | 19 | 1 | 21 | |||||||||||
YG Ystalyfera - Bro Dur | 4 | 14 | 18 |
Mae'r canlynol yn cael ei weithredu (ynghyd â dewislen o weithgareddau trosglwyddo amrywiol eraill) yng nghlwstwr Ysgol Gymraeg Ystalyfera Bro Dur i gynnal disgyblion yn y sector:
- Ystalyfera’n cyfri - mae athrawon o YGYBD yn mynychu ysgolion clwstwr am 1 awr yr wythnos i gyflwyno cyfres benodol o wersi.
- Hawl i Holi - mae disgyblion a staff o YGYBD yn mynychu ysgolion clwstwr ac mae disgyblion cynradd yn cael cyfle i ofyn cwestiynau neu leisio unrhyw bryderon/ofidiau o ran trosglwyddo.
- Gwefan trosglwyddo ar gyfer disgyblion sy'n trosglwyddo i YGYBD.
- Diwrnodau trosglwyddo ychwanegol i ddisgyblion ag ADY neu orbryder.
- Diwrnodau agored i ddisgyblion a nosweithiau agored i deuluoedd.
- Gŵyl Haf - gwersyll haf 3 diwrnod ar gyfer disgyblion Blwyddyn 5 yn seiliedig ar thema benodol ac yna cyflwyniad i rieni.
- Proms - lleisiol ac offerynnol. Mae disgyblion B5 a B6 o ysgolion clwstwr yn mynychu YGYBD ac yn cael eu haddysgu gan staff a disgyblion am y dydd. Fe'i dilynir gan berfformiad cerddorfaol gyda'r nos (offerynnol) neu berfformiad gan Gôr Clwstwr YGYBD (rygbi’r Gweilch hanner amser yn stadiwm Liberty).
- Gig Tanio’r Ddraig – disgyblion Bl5, 6, 7 yn mynychu gŵyl gerddoriaeth ar gaeau chwarae YGYBD yn flynyddol gyda'r gorau o fandiau a thalent gyfredol Cymru yn perfformio.
- Diwrnod chwaraeon ar gyfer disgyblion CA2 o ysgolion cynradd y clwstwr ar gaeau chwarae YGYBD.
Fodd bynnag, mae cwymp yn niferoedd a chanran y dysgwyr sy'n dewis addysg cyfrwng Cymraeg yn y cyfnod ôl-16. Mae'r niferoedd isod yn dangos y ganran mewn ysgolion cyfrwng Cymraeg ond mae carfan fach hefyd yn St Joseph’s sy'n astudio Cymraeg ar lefel Safon Uwch/UG ail iaith Cymraeg, a charfan fach o fyfyrwyr sy'n astudio Cymraeg Safon Uwch ac UG ail iaith yng Ngrŵp Colegau Castell-nedd Port Talbot (gweler deilliant 4 am fanylion).
Year Group | Year 12 - Numbers | Year 12 - Percentages | Year 13 - Numbers | Year 13 - Percentages |
---|---|---|---|---|
2007 | 106 | 49.5% | 78 | 43.3% |
2008 | 110 | 53.1% | 89 | 48.1% |
2009 | 85 | 44% | 98 | 51% |
2010 | 88 | 48.1% | 91 | 47.4% |
2011 | 97 | 45.8% | 72 | 42.4% |
2012 | 95 | 42.4% | 93 | 42.5% |
2013 | 90 | 44.8% | 81 | 41.8% |
2014 | 110 | 49.3% | 67 | 37.9% |
2015 | 99 | 45.8% | 93 | 46.3% |
2016 | 84 | 42.4% | 99 | 49.7% |
2017 | 109 | 46.8% | 65 | 40.1% |
2018 | 120 | 53.6% | 87 | 48.1% |
2019 | 108 | 48.2% | 100 | 54.9% |
2020 | 92 | 41.8% | 95 | 50% |
2021 | 95 | 40.1% | 82 | 40.8% |
Mae staff yr awdurdod yn gweithio gydag Ysgol Gymraeg Ystalyfera Bro Dur i ystyried sut y gellir darparu addysg ôl-16 yn y ffordd fwyaf effeithiol ac effeithlon o ystyried pa opsiynau sydd ar gael ar gyfer darpariaeth ar-lein neu ddysgu cyfunol a fydd yn ein galluogi i weithredu'r ddarpariaeth ôl-16 o'r ansawdd uchaf mewn ffordd sy'n gydnaws â'r dechnoleg a'r technegau a ddatblygwyd yn ystod y misoedd diwethaf. Trafodaeth yw hon ond gall gynnig neu fod yn rhan o ddatrysiad tymor byr ac o bosibl leihau gofynion teithio.
Mae angen ystyried y ddarpariaeth ôl-16 ar safle Bro Dur. Amlinellir hyn ymhellach yn Neilliant 4.
Ble rydyn ni'n anelu at fod o fewn 5 mlynedd gyntaf y Cynllun hwn a sut rydyn ni'n cynnig cyrraedd yno?
Ein targed yw cynyddu nifer y disgyblion sy'n derbyn addysg cyfrwng Cymraeg gan 208 o ddisgyblion a chadw canran uwch o'r disgyblion hyn yn y system erbyn diwedd y cynllun 10 mlynedd. Ein nod yw gwneud hyn trwy weithredu'r targedau canlynol.
- Bydd fforwm CSCA yn monitro'r cyfraddau trosglwyddo ac yn addasu a diwygio'r Cynllun Strategol yn unol â chanlyniadau'r data.
- Bydd yr Awdurdod Lleol, ynghyd â gweithgorau CSCA, yn creu polisi sy'n nodi disgwyliadau'r Awdurdod Lleol o ddisgyblion sy’n parhau yn y sector Cymraeg. Bydd pob ysgol yn cefnogi ac yn gweithredu'r polisi wrth ddelio â rhieni, gan arwain at gyfrifoldeb ar y cyd i gefnogi rhieni ac annog hyder
- Bydd yr Awdurdod Lleol a fforwm CSCA yn cefnogi ac yn cryfhau gwaith y clwstwr a hyder rhieni yn y Gymraeg. Byddant yn annog cefnogaeth a pharatoi cynnar yn y sector Cynradd i gyfleu llwybrau disgwyliedig i ddisgyblion a rhieni trwy'r strategaethau hyrwyddo a amlinellir yn Neilliant 1.
- Bydd rhanddeiliaid h.y. ysgolion, Menter Iaith, RhAG, Tŷ’r Gwrhyd yn casglu gwybodaeth ac yn nodi pryderon rhieni wrth drosglwyddo.
- Bydd yr Awdurdod Lleol yn darparu arweiniad er mwyn cefnogi rhieni a lleddfu pryderon. Mae gwasanaethau gan gynnwys y Gwasanaeth Gwybodaeth i Deuluoedd a derbyniadau gyda rôl allweddol yn y gefnogaeth hon.
- Bydd yr Awdurdod Lleol yn archwilio defnyddio Ymgynghorydd Hyrwyddo i weithredu’r ‘Model Saernïaeth Dewis’ ar gyfer trefnu’r cyd-destun y mae rhieni’n penderfynu arno ar addysg uwchradd i’w plant.
- Bydd Polisi Awdurdod Lleol yn sicrhau bod pob ysgol yn gweithredu'r Siarter Iaith Gymraeg ac yn gosod targedau gyda'r nod o wella sgiliau Cymraeg.
Bydd rhaglen o weithgareddau cyfoethogi dan arweiniad yr Awdurdod Lleol i ysgolion (pob sector) i annog datblygiad sgiliau iaith Gymraeg gan weithio mewn partneriaeth â darparwyr trydydd sector h.y. yr Urdd, PASS, Tŷ’r Gwrhyd. - Bydd rhaglen gymorth i ysgolion dan arweiniad yr Awdurdod Lleol i sicrhau bod y Gymraeg yn uchel ar yr agenda ac yn cael ei hyrwyddo fel sgil gwerthfawr a hanfodol yn unol â Chymraeg 2050. Arweinir hyn gan ein Swyddogion Cymorth Addysg.
- Bydd yr Awdurdod Lleol yn datblygu pecyn cymorth i ysgolion er mwyn monitro cynnydd. Trafodir a datblygir hyn ymhellach yn ystod ymweliadau craidd gan Swyddogion Cymorth Addysg. Bydd y gefnogaeth hon yn cynnwys gwybodaeth am ddatblygu staff a disgyblion trwy amrywiol gyrsiau, cyfeirio tuag at arferion da a phrosiectau h.y. Cynefin (platfform hanes a diwylliant Cymreig lleol ar y we i ysgolion ei ddatblygu).
- O ganlyniad i ddatblygiadau Cwricwlwm i Gymru, bydd cefnogaeth ar lefel Awdurdod Lleol i ysgolion ddatblygu gwelededd y cwricwlwm newydd gyda'r ffocws ar hyder yn yr iaith Gymraeg.
- Bydd astudiaethau achos i farchnata arfer dda a chodi statws (gwaith mewn partneriaeth â Menter Iaith) yn cael cyhoeddusrwydd trwy ymgyrchoedd hyrwyddo, cyfryngau cymdeithasol a gwefannau.
- Bydd rhaglenni marchnata cyfoethog yn codi proffil yr iaith Gymraeg ac yn rhoi statws uchel i addysg cyfrwng Cymraeg - Dyfodol Disglair (gan weithio mewn partneriaeth â Menter Iaith).
- Bydd darpariaeth i ddarparu rhaglen sgilio gweithlu gwell i ddiwallu anghenion deilliant 3 wrth wella sgiliau disgyblion ar draws pob sector.
- Yn amodol ar gyllid, byddwn yn anelu at fuddsoddi mewn darpariaeth drochi ar gyfer hwyrddyfodiaid i'r Gymraeg. Bydd y ddarpariaeth drochi yn galluogi mwy o ddysgwyr i gael mynediad i addysg cyfrwng Cymraeg ar lefel cynradd ac uwchradd. Bydd y model yn dibynnu ar angen gyda'r nod o gael darpariaeth yn hygyrch i bob rhan o'r Awdurdod Lleol erbyn diwedd y cynllun. Gweler deilliant 2 am fanylion.
Ble rydyn ni'n disgwyl bod ar ddiwedd ein Cynllun 10 mlynedd?
Erbyn diwedd y cynllun 10 mlynedd byddwn yn gweld cynnydd sylweddol yn nifer y dysgwyr sy'n trosglwyddo o addysg gynradd cyfrwng Cymraeg i YGYBD yn ogystal â chynnydd yn nifer y dysgwyr sy'n aros mewn addysg cyfrwng Cymraeg o CA3 i CA4 (gweler Deilliant 4). Y bwriad yw gweld cynnydd yn nifer yr hwyrddyfodiaid sy'n newid i addysg cyfrwng Cymraeg o ganlyniad i drochi'n llwyddiannus, wrth i rieni ddod yn fwy gwybodus a hyderus gydag addysg cyfrwng Cymraeg.