Datganiad I'r Wasg

Mae’r cam mawr hwn ymlaen yn datgloi’r cymhelliad buddsoddi i ddarparu gweledigaeth y porthladd rhydd.

Daw’r garreg filltir hon law yn llaw â phenodi Cadeirydd parhaol cyntaf y Porthladd Rhydd Celtaidd, Ed Tomp, fydd yn mynd â’r prosiect ailddiwydiannu ac adfywio pwysig hwn i aeddfedrwydd.
Fe ddechreuodd yntau ar ei swydd newydd ar y cyntaf o Ragfyr 2024.

Tan 30 Medi 2034, gall busnesau sy’n buddsoddi yn ardaloedd datblygu dynodedig y Porthladd Rhydd Celtaidd – safleoedd treth – droi at ystod o gymelliadau, fel dim Trethi Busnes yn ystod y pum mlynedd gyntaf, lleihad sylweddol mewn cyfraniadau yswiriant cenedlaethol a gwrthosod treuliau cyfalaf llawn (cynllun lliniaru treth), i gefnogi’u penderfyniadau buddsoddi.

Awgryma rhagolygon y bydd y Porthladd Rhydd Celtaidd yn gallu denu £8.4bn o fuddsoddiad preifat a chyhoeddus, darparu 11,500 o swyddi newydd ac ychwanegu  £8.1bn o werth economaidd. 

Wrth groesawu’r newyddion, dywedodd Arweinydd Cyngor Castell-nedd Port Talbot, y Cynghorydd Steve Hunt: “Mae hwn yn ddiwrnod eithriadol bwysig i Gastell-nedd Port Talbot a’r ardaloedd cyfagos wrth i’r cyhoeddiadau hyn nodi dechrau’r hyn y gall y Porthladd Rhydd Celtaidd ei gynnig – cyfnod newydd o fuddsoddi o bwys mewn ynni glân, arloesi a diwydiannau eraill fydd yn creu swyddi o ansawdd uchel i’n preswylwyr, y mae mawr alw amdanynt.

“Bydd y safleoedd treth a gymeradwywyd gan San Steffan yn darparu cymhelliad i fusnesau allu anadlu anadl einioes i’r rhanbarth hon, ac â’r Cadeirydd parhaol bellach yn ei le, mae hi’n ‘all systems go’ ar gyfer y Porthladd Rhydd Celtaidd. 
“Hoffwn ddiolch hefyd i Gadeirydd Dros Dro'r Porthladd Rhydd Celtaidd, Roger Maggs, a roddodd gefnogaeth i ni drwy gydol y broses hon hyd nes iddo drosglwyddo’r awenau i’r cadeirydd parhaol newydd.”

Ychwanegodd Frances O’Brien, Prif Weithredwr Cyngor Castell-nedd Port Talbot: “Mae’r Porthladd Rhydd Celtaidd yn datblygu ar fyrder ac mae’r cyhoeddiadau hyn yn nodi symudiad o bwys yn ffyniant Castell-nedd Port Talbot, ein hawdurdodau cyfagos a Chymru gyfan.

“Mae ymwneud y Porthladd rhydd yn y diwydiant gwynt arnofiol ar y môr (FLOW) sy’n tyfu’n gyflym iawn, yn cynnig cyfle unwaith mewn oes i greu miloedd o swyddi glân, gwyrdd, ac i ymestyn ein heconomi. Mae ein drysau bellach ar agor i groesawu’r rheiny sy’n dymuno ymuno â ni ar ein taith.”

Mae’r Porthladd Rhydd Celtaidd yn gonsortiwm cyhoeddus-preifat sy’n cynnwys  Associated British Ports (ABP), Cyngor Castell-nedd Port Talbot, Cyngor Sir Penfro, a Phorthladd Aberdaugleddau ymysg ei bartneriaid, law yn llaw â datblygwyr yn y maes adnewyddadwy, cwmnïau ynni, cyfadeiladau diwydiannol, asedau arloesi, sefydliadau academaidd a darparwyr addysg.

Mae’r Porthladd Rhydd Celtaidd yn ymdrin â phorthladdoedd Aberdaugleddau a Phort Talbot, ac mae’n pontio datblygiadau ynni glân ac asedau arloesi, terfynfeydd tanwydd, gorsaf bŵer a pheirianneg trwm ledled de orllewin Cymru.