Gorchmynion Gwarcheidiaeth Arbennig (GGA)
Mae Gorchymyn Gwarcheidiaeth Arbennig (GGA) yn orchymyn cyfreithiol a wneir gan lys. Ei bwrpas yw rhoi sicrwydd cartref parhaol i'r plentyn.
Mae'n penodi gofalwr fel gwarchodwr arbennig plentyn. Mae gan y gwarcheidwad arbennig gyfrifoldeb rhiant dros y plentyn nes iddo droi'n 18 oed. Byddant yn gwneud penderfyniadau bob dydd am y plentyn. Yn wahanol i fabwysiadu, mae rhieni biolegol y plentyn yn dal i fod yn rhieni iddynt yn gyfreithiol. Nid yw eu cyfrifoldeb rhiant yn dod i ben ond mae'n gyfyngedig.
Addasrwydd
Gall gorchymyn gwarchodaeth arbennig fod yn arbennig o addas i blant sydd:
- mewn gofal maeth hirdymor
- yn cael gofal parhaol gan aelodau o’u teulu ehangach
- eisiau cadw cysylltiad cyfreithiol â'u teulu biolegol, ond byddai'n elwa o drefniadau gofal mwy parhaol
- methu byw gyda'u rhieni biolegol ac nid yw mabwysiadu'n iawn iddyn nhw
- yn dod o deuluoedd sydd ag anawsterau diwylliannol neu grefyddol gyda mabwysiadu fel y nodir yn y gyfraith
Pwy all wneud cais
Gallwch wneud cais i fod yn warcheidwad arbennig i blentyn os nad chi yw eu rhiant ac rydych dros 18 oed.
Gallwch wneud cais gyda rhywun arall. Gelwir hyn yn hawliad ar y cyd.
Gallwch chi ac unrhyw un yr ydych yn gwneud cais â nhw wneud cais os:
- rydych chi eisoes yn warcheidwad cyfreithiol y plentyn
- mae'r plentyn yn byw gyda chi oherwydd gorchymyn trefniadau plant
- mae'r plentyn wedi byw gyda chi am 3 o'r 5 mlynedd diwethaf
- os ydych chi'n berthynas neu'n rhiant maeth ac mae'r plentyn wedi bod yn byw gyda chi am o leiaf blwyddyn
- mae gennych gytundeb unrhyw un a enwir mewn gorchymyn trefniadau plant fel rhywun y bydd y plentyn yn byw gydag ef.
- mae gennych gytundeb yr holl bobl sydd â chyfrifoldeb rhiant dros y plentyn
- mae gennych gytundeb y cyngor lleol, os yw'r plentyn mewn gofal
Os nad ydych yn ffitio un o'r disgrifiadau hyn, bydd angen i chi ofyn am ganiatâd y llys i wneud cais.
Sut i wneud cais
Siaradwch â Gweithiwr Cymdeithasol y plentyn os oes ganddo un.
Os nad oes ganddynt weithiwr cymdeithasol gallwch gysylltu â'n gwasanaeth Un Pwynt Cyswllt.
Hysbysiad ysgrifenedig
Rhaid i chi ddweud wrthym yn ysgrifenedig o leiaf dri mis cyn eich bod yn barod i wneud cais. Yn ystod y cyfnod hwn byddwn yn asesu eich addasrwydd i fod yn warcheidwad arbennig.
Cyflwyno eich cais
Llenwch y ffurflenni cais ar wefan gov.uk a'u hanfon i'ch llys teulu lleol.
Adroddiad asesu
Byddwn yn defnyddio'r tri mis cyn eich cais i asesu eich addasrwydd i fod yn warcheidwad arbennig. Bydd yr adroddiad hefyd yn asesu ai dyma'r ffordd orau o ddiwallu anghenion y plentyn.
Bydd yn edrych ar:
- anghenion a dymuniadau'r plentyn
- gwybodaeth am y darpar warcheidwad arbennig
- barn y bobl sy'n ymwneud â bywyd y plentyn
- pa wasanaethau cymorth y gallai fod eu hangen
Bydd y llys yn defnyddio'r adroddiad i wneud penderfyniad.
Cynllun cymorth
Mae cynllun cymorth yn rhan bwysig o'r asesiad. Mae'n:
- nodi pwy sy'n gyfrifol am ofalu am y plentyn neu'r plant
- cynnwys gwybodaeth am sut y byddwch yn diwallu anghenion y plentyn
- dweud wrth bwy y gallwch gysylltu â nhw os oes gennych unrhyw gwestiynau sy'n ymwneud â'ch rôl fel gwarcheidwad arbennig
- cynnwys enwau a manylion cyswllt personau perthnasol yn y Cyngor
Adolygiad o'r cynllun cymorth
Mae'n rhaid i ni adolygu'r gwasanaethau a ddarparwn fel rhan o'r cynllun cymorth.
Mae'n rhaid i ni gysylltu â gwarcheidwaid arbennig o leiaf unwaith y flwyddyn.
Gallai hyn fod drwy alwad ffôn os:
- mae perthynas sefydledig a sefydlog rhwng y gwarcheidwad a'r plentyn
- nid oes unrhyw bryderon neu broblemau
- mae'r trefniant gwarcheidiaeth arbennig yn gweithio'n dda
- nid oes angen unrhyw gyngor, arweiniad neu gefnogaeth bellach
Os oes angen mwy o gymorth yna gall gweithiwr cymdeithasol drefnu cyfarfod.
Ein disgwyliadau
Mae'n rhaid i chi ddweud wrthym os:
- rydych yn newid eich cyfeiriad
- nid oes gan y plentyn gartref gyda chi mwyach
- mae'r plentyn yn marw
- bod eich amgylchiadau ariannol neu anghenion ariannol y plentyn yn newid
Dylech hefyd ddweud wrthym os bydd eich manylion cyswllt neu statws eich perthynas yn newid.
Os ydych yn cael cymorth ariannol, rhaid i chi roi datganiad ysgrifenedig blynyddol o amgylchiadau i ni.
Cefnogaeth i warcheidwaid arbennig
I gael cymorth, gallwch gysylltu â'n tîm Cymorth Gwarcheidwad Arbennig drwy anfon e-bost i sgo@npt.gov.uk