Llawlyfr Gwybodaeth i Rieni

Bydd y llyfryn hwn yn eich helpu gyda phenderfyniadau pwysig am ysgol ar gyfer eich plentyn drwy ddarparu gwybodaeth ddefnyddiol am yr amrywiaeth eang o gyfleoedd dysgu sydd ar gael yn y Fwrdeistref Sirol. Darllenwch y llyfryn law yn llaw â phrosbectws ysgol, a fydd yn rhoi mwy o wybodaeth fanwl am yr ysgol.

Cyflwyniad

Annwyl Riant/Gofalwr,

Mae dysgu yn rhan hollbwysig o fywyd. Rydym ni’n dymuno sicrhau bod dysgu yn brofiad diogel, anogol a boddhaus ym mhob lleoliad, ble ceir parch ac ystyriaeth briodol i  gydraddoldeb, amrywiaeth a chynhwysiant. 

Bydd rhieni a gofalwyr yn ein hysbysu ni pa mor bwysig yw hi i’w plant gael mynediad at yr ysgolion gorau ac addysg o ansawdd uchel. Ar gyfer ein plant a’n pobl ifanc, mae eu profiad o’r ysgol yn hollbwysig, a byddant yn ein hysbysu ni eu bod yn dymuno cyfranogi yn y gwaith o lywio’r penderfyniadau sy’n effeithio arnynt a chael gwrandawiad ynghylch hynny.

Mae’r dewisiadau y byddwch chi’n eu gwneud yn bwysig, felly mae cael gwybodaeth dda yn sail i’ch penderfyniadau yn hanfodol. Mae’r canllawiau hyn yn darparu’r wybodaeth sydd  arnoch chi ei hangen ynghylch y trefniadau i gael lle i’ch plentyn mewn ysgol yng Nghastell-nedd Port Talbot.

Rydym ni’n hyderus bod pob ysgol yn yr awdurdod hwn wedi ymrwymo i wireddu pedwar diben cwricwlwm newydd Cymru, sy’n darparu cyfleoedd i blant a phobl ifanc ddatblygu:

• yn ddysgwyr uchelgeisiol, galluog, sy’n barod i ddysgu trwy gydol eu hoes
• yn gyfranwyr medrus, creadigol, sy’n barod i chwarae eu rhan yn llawn yn eu bywyd a’u gwaith.
• yn ddinasyddion egwyddorol, gwybodus, yng Nghymru a’r byd.
• yn unigolion iach, hyderus, sy’n barod i fyw bywyd llawn fel aelodau gwerthfawr o gymdeithas.

Mae llawer o ffynonellau o wybodaeth ar gael i chi, yn cynnwys adroddiadau arolygon diduedd gan Estyn, a’r wefan, fyysgolleol.cymru.gov.uk, sy’n darparu gwybodaeth ffeithiol am bob ysgol yng Nghymru. Ynghyd â hyn, dylech chi ymweld yn bersonol â’r ysgol rydych chi’n ystyried ymgeisio am le ynddi.

Mae dewis yr ysgol briodol ar gyfer eich plentyn a’i ddyfodol yn benderfyniad pwysig iawn.  Rwy’n gobeithio y bydd y wybodaeth hon yn ddefnyddiol i chi, a dymunaf bob llwyddiant i’ch plentyn yn y dyfodol.

Andrew Thomas
Cyfarwyddwr Addysg, Hamdden a Dysgu Gydol Oes

Pryd all fy mhlentyn gychwyn mynychu’r ysgol?

Yn dibynnu ar argaeledd lleoedd, gall eich plentyn ddechrau mynychu dosbarth meithrin rhan amser yn dilyn ei ben-blwydd yn dair oed. Nid oes sicrwydd bod lle ar gael ac efallai bydd yn rhaid i chi ychwanegu enw eich plentyn at restr aros. Caiff ceisiadau am lefydd eu gweinyddu gan yr Awdurdod Lleol (nid yw hynny’n cynnwys ysgolion a gynorthwyir, ac eithrio disgyblion blwyddyn 7 a dderbynnir yn Ysgol Uwchradd Gatholig Sant Joseff).

Mae’n rhaid i bob plentyn gychwyn mynychu’r ysgol ddim hwyrach na diwrnod cyntaf y tymor ar ôl iddynt droi’n 5 mlwydd oed. Bydd addysg amser llawn ar gael o ddechrau’r flwyddyn ysgol pan fyddant yn 5 mlwydd oed.

Pan fydd plant rhwng 5 ac 11 oed, darperir addysg mewn ysgolion cynradd, ac eithrio yn Ysgol Babanod Sant Joseff ac Ysgol Iau Sant Joseff, ble darperir addysg mewn ysgolion ar wahân. Yn yr ardaloedd hyn, bydd y mwyafrif o ddisgyblion sy’n troi’n 7 oed erbyn 31 Awst yn trosglwyddo o’r ysgol babanod i’r ysgol iau ar ddechrau’r flwyddyn ysgol ddilynol.

Fel arfer, bydd plant yn trosglwyddo i ysgol uwchradd pan fyddant yn 11 mlwydd oed. Bydd y mwyafrif o ddisgyblion sy’n troi’n 11 oed erbyn 31 Awst yn trosglwyddo o ysgol gynradd i ysgol uwchradd ar ddechrau’r flwyddyn ysgol ddilynol.

Bydd ffurflenni cais am le yn cael eu hanfon at bob rhiant yn unol â’r hyn a amlinellir yn y Polisi Derbyn Disgyblion (Atodiad A). Gall rhieni nodi eu bod yn ffafrio ysgol benodol. Gwneir bob ymdrech i gydymffurfio â’r dewis hwn. Fodd bynnag, efallai na fydd hynny’n bosibl bob tro. Os felly, cynigir ysgol arall.

Dim ond yr awdurdod lleol a all gynnig/cadarnhau lleoedd mewn ysgolion cymunedol, nid ysgolion/Penaethiaid unigol.

Pryd all fy mhlentyn adael yr ysgol?

Gall disgyblion adael yr ysgol ar y dydd Gwener diwethaf ym mis Mehefin yn ystod y flwyddyn ysgol pan fyddant yn troi’n 16 mlwydd oed.

Ble gall fy mhlentyn fynychu’r ysgol?

Bydd y mwyafrif o blant yn mynychu eu hysgol leol. Efallai bydd lle ar gael i’ch plentyn mewn ysgol Gymraeg sy’n gwasanaethu eich ardal os byddwch chi’n dymuno iddo/iddi gael ei (h)addysgu yn Gymraeg.

Yn nes at yr adeg pan fydd eich plentyn yn barod i fynd i’r ysgol, dylech chi gysylltu â swyddog derbyniadau’r awdurdod lleol i ofyn am ffurflen gais. Efallai byddwch chi hefyd yn dymuno cysylltu â’r ysgol yn yr ardal o’ch dewis i drefnu ymweliad.                                                               

Mae Cod Derbyniadau Ysgolion 005/2013 a gyhoeddwyd yng Ngorffennaf 2013 yn amlinellu’r gofynion ar awdurdodau lleol a chyrff llywodraethu mewn perthynas â derbyn plant i ysgolion ac apeliadau yn ymwneud â derbyn plant. Gall rhieni ymgeisio ar-lein am le mewn ysgol (ac eithrio am leoedd mewn unedau meithrin) neu trwy lenwi a dychwelyd ffurflen gais. Yn achos lleoedd mewn unedau meithrin, bydd yn rhaid i rieni gysylltu i ofyn am ffurflen gais.

Gellir canfod enwau, cyfeiriadau a rhifau ffôn pob ysgol yn Atodiad C yn y llawlyfr hwn. Mae’r manylion ar gael ar y wefan hefyd.

Efallai byddwch chi’n dymuno dewis ysgol arall yn hytrach na’r ysgol cyfrwng Saesneg neu Gymraeg leol. Os byddwch chi, dylech chi wybod nad oes sicrwydd o o gael lle, ac ni chaiff eich plentyn le os na fydd lle ar gael. Byddwch chi hefyd yn gyfrifol am dalu cost y cludiant i deithio i’r ysgol.

Mae holl ysgolion Castell-nedd Port Talbot yn rhai cydaddysgol, sef ysgolion ble derbynnir bechgyn a genethod i holl ddosbarthiadau’r ysgol

Beth os wyf i’n dymuno i fy mhlentyn gael ei addysgu trwy gyfrwng y Gymraeg?

Heb os, mae rhoi dwy iaith i'ch plentyn yn rhoi dyfodol disglair a dechrau da i'r dyfodol. Bydd cael dwy iaith yn rhoi cychwyn da i'ch plentyn yn y gweithle ac yn agor drysau iddynt gan y byddant yn elwa ar gyfleoedd sydd ar gael drwy gyfrwng y Gymraeg a'r Saesneg.

Ar hyn o bryd, ceir 9 ysgol gynradd Gymraeg ac un ysgol cyfrwng Cymraeg ar gyfer disgyblion 3-18 oed yng Nghastell-nedd Port Talbot.

Ar lefel ysgolion cynradd, bydd o leiaf 70% o’r addysgu a’r dysgu yn digwydd trwy gyfrwng y Gymraeg, a darperir cyfleoedd i bob disgybl ddod yn ddysgwr hyderus y Gymraeg. Mae addysg Gymraeg yn ddewis ar gyfer disgyblion o gartrefi ble siaredir y Gymraeg ac o gartrefi ble na siaredir yr iaith.

Darperir cyfleoedd ar gyfer disgyblion ysgolion cynradd i fynychu cyrsiau preswyl Cymraeg i wella eu sgiliau yn y Gymraeg, ac mae gan yr Awdurdod Lleol Ganolfan Iaith arbenigol i gynorthwyo disgyblion a wnaiff elwa o gymorth dwys ynghylch y Gymraeg.

Ar y lefel uwchradd, mae addysg Gymraeg ar gael yn Ysgol Gymraeg Ystalyfera – Bro Dur, ysgol gymunedol Gymraeg ar gyfer disgyblion 3-18 oed. Mae gan yr ysgol ddau gampws, un yn Ystalyfera yng ngogledd y sir a’r llall yn yn y de, yn Sandfields.

Mae Ysgol Gymraeg Ystalyfera – Bro Dur yn trefnu rhaglen flynyddol o weithgareddau cyfrwng Cymraeg ar gyfer disgyblion Blynyddoedd 5 a 6 yn y clwstwr. Mae hyn yn sicrhau bod pob disgybl yn elwa o gael cymorth ynghylch y Gymraeg cyn trosglwyddo i Flwyddyn 7.

Mae’r gweithgareddau hyn yn dylanwadu’n fuddiol ar hyder a chyflawniad disgyblion yn y Gymraeg ac yn sicrhau pontio llwyddiannus ar gyfer disgyblion Blwyddyn 6 o’r 9 ysgol gynradd Gymraeg sy’n bartneriaid yng nghlwstwr Ysgol Gymraeg Ystalyfera – Bro Dur.

Bydd yr addysgu a’r dysgu yng Nghyfnod Allweddol 3 yn digwydd trwy gyfrwng y Gymraeg a gall pob disgybl Cyfnod Allweddol 3 fwynhau amrywiaeth o weithgareddau allgyrsiol cyfrwng Cymraeg.

Caiff sgiliau disgyblion yn y Gymraeg eu datblygu ymhellach yn ystod Cyfnod Allweddol 4 ac yn y Chweched Dosbarth. Mae amrywiaeth eang o gyrsiau academaidd, galwedigaethol ac allgyrsiol ar gael. Mae rhagor o fanylion ar gael gan yr ysgol.

Mae addysg Gymraeg yn Ysgol Gymraeg Ystalyfera – Bro Dur yn ddewis ar gyfer disgyblion o gartrefi ble siaredir y Gymraeg a chartrefi ble na siaredir yr iaith. Daw oddeutu 86% o’r disgyblion o gefndiroedd ble na siaredir y Gymraeg.

Mae ein hysgolion yn gweithio'n agos gyda Menter Iaith Castell-nedd Port Talbot sy'n cefnogi rhieni nad ydynt yn siarad Cymraeg ac sy'n pryderu am sut y gallant helpu eu plentyn gyda gwaith ysgol. Mae hyn, wrth gwrs, yn ychwanegol at y cymorth a ddarperir gan ysgolion pan fydd eich plentyn yn dod yn ddisgybl o fewn y sector cyfrwng Cymraeg.

Beth pe bawn i’n dymuno i fy mhlentyn gael ei addysgu mewn ysgol eglwys (ysgol wirfoddol a gynhelir)?

Mae dwy ysgol gynradd yr Eglwys yng Nghymru, un ysgol babanod Gatholig, un ysgol iau Gatholig a dwy ysgol gynradd Gatholig yn y Fwrdeistref Sirol. Ar y lefel uwchradd, mae addysg ysgol ffydd ar gael yn Ysgol a Chanolfan Chweched Dosbarth Gatholig Sant  Joseff, Port Talbot.

Mae gwybodaeth am addysg mewn ysgolion ffydd ar gael yn uniongyrchol hefyd gan:

• Yr Eglwys yng Nghymru – Y Cyfarwyddwr Addysg, Esgobaeth Llandaf, Swyddfa’r Esgobaeth (Addysg), Y Llys, Llangrallo, Pen-y-bont ar Ogwr, CF35 5EH. (Cysylltwch â Mr. Andrew Ricketts ar: 01656 868857: llandaffdde@churchinwales.org.uk).
• Yr Eglwys Gatholig – Cyfarwyddwr Addysg yr Esgobaeth, Esgobaeth Mynyw, y Swyddfa Addysg, 27 Stryd y Cwfaint, Abertawe, SA1 2BX. (cysylltwch â Mr. Paul White ar: 01792 652757 education@menevia.org).

Sut allaf i gofrestru fy mhlentyn mewn ysgol?

Pan fyddwch chi wedi dewis ysgol i’ch plentyn, bydd angen i chi ymgeisio ar-lein neu lenwi ffurflen gais am le mewn ysgol.

Mae trefniadau ynghylch derbyn disgyblion i ysgolion ar gael yn Atodiad A yn y llyfryn hwn. Mae hyn yn cynnig gwybodaeth ynghylch sut gwneir penderfyniadau pan bennir lleoedd i blant mewn ysgolion.

Sut allaf i gael rhagor o wybodaeth am ysgolion yn yr ardal?

Bydd pob ysgol yn cyhoeddi prosbectws, sy’n darparu gwybodaeth am drefniadaeth yr ysgol, y cwricwlwm ac addysgu a dysgu. Mae’r rhestr hefyd ar gael ar y wefan.

Os hoffech chi gael rhagor o wybodaeth a chyngor ynghylch derbyn plant i ysgolion, cysylltwch â’r: Swyddog Derbyniadau Ysgolion, Tîm Cefnogi Ysgolion a Theuluoedd, Cyngor Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot, Addysg, Hamdden a Dysgu Gydol Oes, y Ganolfan Ddinesig, Port Talbot, SA13 1PJ. E-bostiwch: admissions@npt.gov.uk neu ffoniwch: 01639 763730/763580

A all fy mhlentyn gael ei addysgu y tu allan i Fwrdeistref Sirol Castell Nedd Port Talbot?

Os hoffech chi anfon eich plentyn i ysgol y tu allan i’r Fwrdeistref Sirol, dylech chi gysylltu â’r Awdurdod Lleol perthnasol sy’n gwasanaethu’r ardal ble lleolir yr ysgol. Daliwch sylw: mae’n debyg y byddwch chi’n gyfrifol am dalu costau cludiant i’r ysgol ac oddi yno. Nid yw Bwrdeistref Sirol Port Talbot yn cynnig lleoedd am ddim na lleoedd a gynorthwyir mewn unrhyw ysgol annibynnol.

Beth os oes gan fy mhlentyn Anghenion Addysgol Arbennig?

Mae plentyn ag Anghenion Dysgu Ychwanegol (ADY) yn cael llawer mwy o anhawster wrth ddysgu na'r rhan fwyaf o blant eraill o'r un oedran a/neu sydd ag anabledd, sy'n ei rwystro rhag defnyddio cyfleusterau ar gyfer addysg o'r math a ddarperir yn gyffredinol ar gyfer eraill o'r un oedran mewn ysgol brif ffrwd. Mae ystod eang o anawsterau neu anableddau dysgu, ond gellir eu dosbarthu'n fras i'r pedwar maes canlynol:

• Cyfathrebu a rhyngweithio;
• Gwybyddiaeth a dysgu;
• Anawsterau ymddygiadol, emosiynol a chymdeithasol;
• Synhwyraidd a/neu gorfforol.

Bydd angen Darpariaeth Ddysgu Ychwanegol (DDdY) ar blentyn ag ADY er mwyn sicrhau bod ei anghenion yn cael eu diwallu a bod unrhyw rwystrau i ddysgu yn cael eu dileu. Mae'n bwysig bod plant ag ADY yn cael eu nodi'n gynnar yn eu gyrfa yn yr ysgol, felly gellir rhoi ymyriad priodol ar waith cyn gynted â phosib. Mae gan athrawon dosbarth rôl allweddol yn y broses adnabod hon.

Mae gan bob ysgol yng Nghastell-nedd Port Talbot ddyraniad ariannol o fewn ei chyllideb i helpu i ddiwallu anghenion disgyblion sydd ag ADY. Mae hefyd yn ofynnol i bob ysgol gael Cydlynydd Anghenion Dysgu Ychwanegol (CADY), sy'n gyfrifol am gydlynu'r ddarpariaeth ar gyfer dysgwyr ag ADY.

Mae gan bob ysgol yng Nghastell-nedd Port Talbot hefyd fynediad rheolaidd at gefnogaeth a chyngor gan y Gwasanaeth Cynhwysiad, sy'n cynnwys amrywiaeth o weithwyr proffesiynol sydd ag arbenigedd mewn cefnogi Plant a Phobl Ifanc ag ADY. Mae hyn yn cynnwys Athrawon Ymgynghorol, Seicolegwyr Addysg, Therapyddion Iaith a Lleferydd, Therapyddion Galwedigaethol ac Ymarferwyr Lles. Nod y Gwasanaeth Cynhwysiad yw hyrwyddo cyflawniad a lles pob Plentyn a Pherson Ifanc ac yn unol â Chonfensiwn y Cenhedloedd Uned ar Hawliau'r Plentyn (CCUHP), mae'r gwasanaeth yn ymrwymedig i sicrhau bod pob Plentyn neu Berson Ifanc yn cael cyfle cyfartal i wneud yn fawr o'i fywyd a'i ddoniau. O ganlyniad, mae Ymarfer sy'n Canolbwyntio ar yr Unigolyn (YCU) yn sail i waith y gwasanaeth ac yn sicrhau bod plant, pobl ifanc a'u rhieni/gofalwyr yn cael clywed eu barn, eu dymuniadau a'u teimladau.

Bydd anghenion y rhan fwyaf o ddysgwyr ag ADY yn cael eu diwallu drwy gefnogaeth a darpariaeth yn yr ysgol. Fodd bynnag, mewn rhai achosion, bydd angen mwy o gymorth gan yr Awdurdod Lleol.  Mae'r rhain yn cynnwys achosion:  

• Lle mae gan y dysgwr gyflwr llai cyffredin/cyflwr prin sy'n gofyn am arbenigedd na all yr ysgol ei ddarparu;
• Lle mae angen cyngor a chefnogaeth reolaidd ar y dysgwr oddi wrth asiantaethau allanol sy'n ychwanegol at yr hyn y gall yr ysgol ei drefnu a chael gafael arno'n rhesymol;
• Lle mae angen offer ar y dysgwr y gall un disgybl yn unig ei ddefnyddio neu ni ellir ei ailddefnyddio neu sydd y tu hwnt i adnoddau rhesymol yr ysgol; neu
• Lle mae angen cefnogaeth ddyddiol ddwys ar y dysgwr nad yw cyllideb yr ysgol yn gallu'i hariannu na'i sicrhau'n rhesymol.

Os ydych yn pryderu y gall fod gan eich plentyn ADY, y cam cyntaf yw siarad â'r athro dosbarth neu CADY yr ysgol. Gallwch hefyd gysylltu â Gwasanaeth Cefnogi Anghenion Dysgu Ychwanegol yr Awdurdod Lleol yn alnst@npt.gov.uk

Pa gymorth sydd ar gael i ddisgyblion o gefndiroedd Lleiafrifoedd Ethnig a disgyblion sy’n dysgu Saesneg fel Iaith Ychwanegol (EAL), dysgwyr o gymunedau Sipiswn, Roma neu Deithwyr a dysgwyr o deuluoedd y Lluoedd Arfog

Mae’r Gwasanaeth Dysgwyr Diamddiffyn (GDD) yn darparu cymorth arbenigol i’r sawl sy’n dysgu Saesneg fel Iaith Ychwanegol, Grwpiau Lleiafrifoedd Ethnig a dysgwyr o Gymunedau Sipsiwn/Teithwyr a Phlant y Lluoedd Arfog. Rydym yn cydnabod pwysigrwydd y grwpiau penodol hyn gan fod y dysgwyr yn llai tebygol o gyflawni’n academaidd o fewn ein system addysg, a’u bod mewn perygl o dangyflawni neu ddod yn NEET (pobl nad ydynt mewn Addysg, Cyflogaeth na Hyfforddiant).

Mae’r Gwasanaeth Dysgwyr Diamddiffyn yn darparu amrywiaeth o gymorth ac ymyriadau ar gyfer dysgwyr o gymunedau lleiafrifoedd ethnig, rhai sy’n siarad Saesneg fel iaith ychwanegol, dysgwyr o gymunedau Sipsiwn, Roma a Theithwyr a Phlant y Lluoedd Arfog yn ysgolion Castell-nedd Port Talbot er mwyn sicrhau eu cyfranogiad, eu cyflawniad, eu cyrhaeddiad a’u lles. Gallwch gysylltu â’r gwasanaeth trwy e-bostio Mark New neu ffonio 01639 686841.

Sut all y Gwasanaeth Lles Addysg gynorthwyo?

Mae angen i blant fynychu’r ysgol er mwyn sicrhau eu bod yn elwa o’r cyfleoedd addysgol sydd ar gael yn lleol. Gall y Gwasanaeth Lles Addysg gynorthwyo i ymdrin ag unrhyw broblemau a all atal plant rhag mynychu’r ysgol yn rheolaidd. Mae’r gwasanaeth ar gael ar gyfer disgyblion, rhieni ac athrawon. Mae’n ddolen gyswllt bwysig rhwng yr ysgol a’r cartref ac mae’n helpu rhieni ac athrawon i gydweithio. Gallwch chi gysylltu â’r Gwasanaeth Lles Addysg trwy law ysgol eich plentyn.

Partneriaethau â Rhieni a SNAP

Gall y Swyddog Cyswllt sy’n rhan o’r Tîm Cymorth Anghenion Dysgu Ychwanegol ddarparu gwybodaeth am amrywiaeth o sefydliadau sy’n cynorthwyo rhieni. I gael rhagor o wybodaeth, ffoniwch 01639 763158.

Mae SNAP Cymru yn sefydliad sy’n darparu gwasanaeth annibynnol i gynorthwyo rhieni, ar gyfer teuluoedd plant a phobl ifanc sydd ag anghenion addysgol arbennig, neu rai a all fod ag anghenion o’r fath. Mae’r gwasanaeth hwn yn rhad ac am ddim i deuluoedd ac mae’n gyfrinachol.

Mae SNAP Cymru yn ceisio hyrwyddo cydweithio a chyfranogi mewn prosesau cynllunio a gwneud penderfyniadau. Gall hefyd eich cynorthwyo chi i lenwi gwaith papur a’ch cynorthwyo chi yn ystod cyfarfodydd gyda gweithwyr proffesiynol.

Pa drefniadau diogelu sydd yn eu lle?

Mae gofal a llesiant disgyblion yn flaenoriaeth allweddol i bob ysgol, a cheir Gweithdrefnau Amddiffyn Plant eglur ar gyfer Cymru Gyfan y mae’n rhaid i staff yr ysgol eu dilyn er mwyn diogelu a hyrwyddo lles plant. Mae gan bob ysgol athro neu athrawes enwebedig sy’n gyfrifol am ymdrin â materion diogelu ac am ymdrin ag achosion unigol o gam-drin a amheuir. Mae manylion yr unigolyn penodedig ar gael gan ysgol eich plentyn. Os amheuir cam-drin, bydd rheidrwydd ar yr ysgol i gyfeirio’r mater at y Gwasanaethau Cymdeithasol er mwyn cynnal ymchwiliad. Er mwyn amddiffyn a diogelu plentyn, weithiau, bydd angen gwneud atgyfeiriadau heb ofyn am gydsyniad rhieni a’u hysbysu; mae gan yr ysgol ddyletswydd i weithredu er lles pennaf y plentyn. Mae hwn yn faes gwaith sensitif, a bydd cael cefnogaeth rhieni yn bwysig pan fydd ysgolion yn gweithredu i ddiogelu plant.

Gallwn eich sicrhau bod staff ysgolion yn rhoi pwyslais cryf ar lesiant plant fel rhan o’u gwaith.

Beth am iechyd fy mhlentyn?

Mae gan bob ysgol nyrs a meddyg ysgol penodol. Byddant yn ymweld â phob ysgol ac yn trefnu i sgrinio golwg a thwf plant. Bydd y gweithwyr iechyd proffesiynol yn darparu cyngor i rieni ac athrawon i sicrhau bod unrhyw anawsterau iechyd yn yr ysgol yn cael eu datrys a bod cymorth priodol yn cael ei ddarparu.

I gael rhagor o wybodaeth am Wasanaeth Iechyd yr Ysgolion, gofynnwch am gopi o’r datganiad polisi ynghylch gwasanaethau iechyd ysgolion, sydd ar gael gan Bennaeth ysgol eich plentyn, neu gan y Pediatrydd Cymunedol Ymgynghorol, y Swyddfa Gymunedol, Canolfan Plant, Ysbyty Castell-nedd Port Talbot, ar 01639 862000.

A fydd prydau ysgol ar gael?

Darperir prydau ysgol wedi'u coginio’n ffres ym mhob ysgol, ac mae’r Awdurdod wedi ymrwymo i ddarparu prydau iach a chytbwys y gwnaiff plant eu bwyta a’u mwynhau.

Mae ein Gwasanaeth Prydau Ysgolion Cynradd yn darparu bwyd a diod mewn ysgolion cynradd. Mae’r bwyd a’r diod yn cydymffurfio â gofynion Rheoliadau Bwyta’n Iach mewn Ysgolion (Cymru) 2013 gan Lywodraeth Cymru, sy’n amlinellu’r mathau o fwyd a diod y gellir eu darparu yn ystod y diwrnod ysgol a rhai na ellir eu darparu, ac maent yn diffinio cynnwys maeth ciniawau ysgolion.

Mae’r fwydlen ar gyfer ysgolion cynradd wedi cael ei dadansoddi o safbwynt maeth i sicrhau ei bod yn ateb gofynion y ddeddfwriaeth. Darperir lluniaeth i ddiwallu anghenion dietau arbennig, e.e. bwyd llysieuol a bwyd i’r sawl sydd a chyflwr coeliag a chlefyd siwgr, ac mae llefrith ar gael am ddim ar gyfer yr holl ddisgyblion sy’n fabanod.

Trwy ddewis pryd ysgol ar gyfer eich plentyn, byddwch yn sicrhau eich bod yn gwneud dewis iach iddo/iddi.

Mae 50 o ysgolion babanod, iau a chynradd yng Nghastell-nedd Port Talbot yn cyfranogi yn y cynllun brecwast am ddim, a ariennir gan Lywodraeth Cymru. Mae gennym ni wefan ynghylch prydau ysgolion/clybiau brecwast, a gellir gweld yr holl fwydlenni ar gyfer ysgolion cynradd neu ar wefan yr ysgol unigol. Fe wnaiff y wefan hon eich hysbysu chi pa ysgolion sy’n cyfranogi yn y cynllun brecwast am ddim, ac mae’n cynnwys llawer o ddolenni ynghylch iechyd a llesiant.

Os oes gennych chi ymholiadau ynghylch prydau a chlybiau brecwast mewn ysgolion cynradd, cysylltwch â ni trwy ffonio 01639 763036/763738 neu e-bostio ams@npt.gov.uk Os oes gennych chi ymholiadau am brydau ysgolion uwchradd, cysylltwch â’r ysgol unigol i drafod hynny

Efallai bydd rhieni sy’n cael cymorth ychwanegol gan y llywodraeth yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim ar gyfer eu plant. Mae ymgeisio am brydau ysgol am ddim yn broses rwydd. Gall rhieni ymgeisio ar-lein. , ac mae ffurflenni hefyd ar gael gan ysgol eich plentyn neu’r Tîm Cefnogi Ysgolion a Theuluoedd. I gael rhagor o wybodaeth, cysylltwch â’r tîm ar 01639 763515 neu e-bostiwch fsm@npt.gov.uk

A fydd fy mhlentyn yn cael cludiant i'r ysgol?

Chi sy'n gyfrifol am gael eich plentyn i'r ysgol os ydych chi'n byw o fewn dwy filltir i'ch ysgol gynradd addas/ddynodedig agosaf, (y pellter a fesurir gan y llwybr cerdded byrraf sydd ar gael), gyda'r rhagdybiaeth y bydd person cyfrifol yn mynd gyda'r plentyn, yn ôl yr angen. Fodd bynnag, os yw eich plentyn yn byw mwy na dwy filltir o'r ysgol honno, darperir cymorth teithio am ddim o'r cartref i'r ysgol o ddechrau'r flwyddyn ysgol pan fydd y plentyn yn troi'n 5 oed. Os yw'ch plentyn yn teithio ar gerbyd o'r cartref i'r ysgol dynodedig, eich cyfrifoldeb chi o hyd yw sicrhau bod y plentyn yn cael ei hebrwng i'r cerbyd cludiant ysgol a bod rhywun i'w gasglu o’r cerbyd hwnnw.

Ni ddarperir cludiant fel arfer i blant iau.

Ar gyfer disgyblion uwchradd mae cludiant am ddim ar gael i'r ddarpariaeth uwchradd addas/ddynodedig agosaf ar yr amod bod y pellter yn dair milltir neu fwy.

Os ydych yn credu bod eich plentyn yn gymwys i gael cludiant am ddim, gallwch gyflwyno ffurflen cais am gludiant ar-lein. Rhaid cyflwyno ceisiadau am gludiant erbyn 30 Mehefin. Mae'n bosib na fydd cludiant ar waith erbyn dechrau'r tymor ar gyfer ceisiadau hwyr a dderbynnir ar ôl y dyddiad hwn. Fodd bynnag, darllenwch Bolisi Teithio o'r Cartref i'r Ysgol cyfredol y cyngor i gadarnhau cymhwysedd eich plentyn cyn cyflwyno'ch cais. 

Os oes angen rhagor o fanylion arnoch am y polisi, cysylltwch â'r Swyddog Cludiant Addysg ar y rhif ffôn: 01639 861104

Os nad yw eich plentyn yn gymwys i gael cymorth teithio am ddim o'r cartref i'r ysgol, efallai y bydd cyfle i chi  wneud cais am  sedd sbâr. Cynigir seddi sbâr dim  ondar ôl i seddi gael eu neilltuo i'r holl ddisgyblion cymwys  lle bydd seddi sbâr yn bodoli ar gerbydau cludiant o'r cartref i'r ysgol, mae'r cyngor yn cadw'r hawl   i beidio â llenwi pob cerbyd yn llawn. I gael rhagor o fanylion am y Cynllun Sedd Sbâr, gweler Polisi Teithio o'r Cartref i'r Ysgol cyfredol y cyngor.

Gwisg Ysgol

Grant Addysg Awdurdod Lleol Llywodraeth Cymru Cynllun Mynediad PDG

Mae Llywodraeth Cymru wedi cyflwyno Cynllun Mynediad DG PF +. Y pwrpas yw i ddarparu cymorth grant i deuluoedd sydd ar incwm isêl i brynu:

• Gwisg ysgol, gan gynnwys cotiau ac esgidiau;
• Dillad chwaraeon, gan gynnwys esgidiau chwaraeon;
• Gwisgoedd ar gyfer gweithgareddau cyfoethogi, gan gynnwys, ond nid yn gyfyngedig i: y sgowtiaid, y geidiaid, karate ac ati, chwaraeon, celfyddyd perfformio neu ddawns;
• Offer ee. bagiau ysgol a deunydd ysgrifennu;
• Offer arbenigol ar gyfer gweithgareddau ar y cwricwlwm megis dylunio a thechnoleg; a
• Offer ar gyfer teithiau y tu allan i oriau ysgol, megis dysgu yn yr awyr agored, ee. dillad sy'n dal dŵr.
• Gliniaduron neu dabledi

Rydym yn cynghori teuluoedd i gysylltu ag ysgol/lleoliad eu plentyn i drafod benthyca offer cyn prynu.

Mae angen i rieni gadw derbynebau at ddibenion archwilio.

Pwy sy'n gymwys?

Rydym yn aros am gadarnhad gan Lywodraeth Cymru ynghylch meini prawf cymhwyso Grant Mynediad GAD ar gyfer y flwyddyn ariannol  2022/2023.

Dim ond un hawliad fesul blwyddyn ysgol a ganiateir.

Os mae eich plentyn yn derbyn Prydau Ysgol am Ddim o ganlyniad i gyfnod o drefniadau amddiffyn nid ydynt yn gymwys.

Dylech gyfeirio unrhyw ymholiadau at yr Is-adran Tim Cefnogi Ysgolion a Theuluoedd ar 01639 763515 neu e-bost: fsm@npt.gov.uk

Roedd yr holl wybodaeth yn gywir pan gafodd ei hargraffu a gall Llywodraeth Cymru ei newid.

Pa gostau y gallai fod yn ofynnol i mi eu talu?

Yn ystod cyfnod eich plentyn yn yr ysgol, cynigir mwyafrif y gweithgareddau yn rhad ac am ddim. Fodd bynnag, ar brydiau, gofynnir i chi gyfrannu at gostau. Mae manylion taliadau a gostyngiadau ar gael gan ysgol eich plentyn.

Codir tâl am lety a bwyd os bydd eich plentyn yn cyfranogi mewn arhosiad dros nos a drefnir gan yr ysgol. Fodd bynnag, efallai y gellir hepgor taliadau ar gyfer cwrs neu wersyll preswyl cymeradwy os ydych chi’n derbyn unrhyw fath o fudd-daliadau ychwanegol

Beth ddylwn i wybod am drefniadau yswiriant ar gyfer fy mhlentyn?

Mae’r Cyngor Bwrdeistref Sirol yn yswirio ei adeiladau a’u cynnwys rhag difrod yn sgil tân. Os caiff eiddo personol eich plentyn ei ddifrodi mewn tân mewn ysgol yng Nghastell-nedd Port Talbot, efallai y gallwch hawlio yn erbyn polisi yswiriant eich cartref.

Argymhellir eich bod chi’n ystyried trefnu eich polisi yswiriant eich hun rhag ofn y caiff eiddo personol eich plentyn ei golli neu ei ddifrodi. Gan amlaf, gellir trefnu hyn trwy gyfrwng estyniad i bolisi yswiriant cynnwys cartref. Nid oes rheidrwydd ar y Cyngor Bwrdeistref Sirol i drefnu yswiriant damweiniau personol ar gyfer disgyblion sy’n mynychu ei ysgolion. Fe’ch cynghorir i ystyried a ddylech chi fynd ati i drefnu eich polisi yswiriant damweiniau personol eich hun ar gyfer eich plentyn.

I gael rhagor o gyngor am faterion yswiriant, cysylltwch ag Adain Yswiriant yr Awdurdod ar: 01639 763711.

Pryd fydd fy mhlentyn yn cael addysg ac arweiniad ynghylch gyrfaoedd?

Mae gwybodaeth, cyngor ac arweiniad diduedd ynghylch gyrfaoedd ar gael trwy law Gyrfa Cymru ar gyfer disgyblion o oedran uwchradd a’u rhieni i helpu i wneud penderfyniadau ynghylch llwybrau gyrfaoedd. Bydd Cynghorwyr Gyrfaoedd yn gweithio mewn ysgolion gyda disgyblion yng Nghyfnodau Allweddol 3 a 4, yn enwedig yn ystod cyfnodau pontio hollbwysig, yn cynnwys Blwyddyn 9 pan fydd disgyblion yn dewis pynciau TGAU ac ym Mlynyddoedd 11 ac 13 pan ystyrir dewisiadau addysg uwch ac addysg bellach neu hyfforddiant a gwaith. 

Ceir tîm profiadol o Gynghorwyr Anghenion Dysgu Ychwanegol i helpu cleientiaid y mae arnynt angen cymorth ychwanegol i ddatblygu eu cynlluniau gyrfa. Fe wnânt helpu i lunio cynllun pontio i baratoi plant sydd â datganiadau o anghenion addysgol arbennig at fywyd wedi’r ysgol.

Gall disgyblion, myfyrwyr a rhieni gael gwybodaeth, cyngor ac arweiniad gan Gynghorwyr Gyrfaoedd trwy gyfrwng Llinell Gymorth Cyswllt Gyrfa Cymru (0800 028 48 44). Gallwch chi hefyd sgwrsio ar-lein â’u Cynghorwyr Gyrfaoedd yn www.careerswales.com.

Mae’r wefan hefyd yn darparu cyfle i chwilio am wybodaeth am yrfaoedd, cyrsiau, hyfforddiant a swyddi sydd ar gael ym mhob rhan o Gymru, cael cyngor a chymorth i’ch helpu i reoli’r gwaith o gynllunio eich gyrfa, defnyddio gemau a chwisiau rhyngweithiol, creu eich e-bortffolio personol eich hun a llawer iawn rhagor.

Gallwch chi gael rhagor o wybodaeth trwy gysylltu â swyddfa leol Gyrfa Cymru: Canolfan Gyrfaoedd Castell-nedd, 7 Stryd y Dŵr, Castell-nedd SA11 3EP neu Ganolfan Gyrfaoedd Port Talbot, 30 Forge Road, Port Talbot, SA13 1NU Rhif ffôn: 0800 028 48 44

Pa arholiadau cyhoeddus fydd fy mhlentyn yn eu sefyll?

Bydd yr ysgol yn gyfrifol am wneud y penderfyniad i gofrestru eich plentyn i sefyll arholiadau cyhoeddus. Telir ffi am bob arholiad. Bydd yr ysgol yn talu’r ffi hwn pan gofrestrir eich plentyn am y tro cyntaf. Os bydd eich plentyn yn methu arholiad heb reswm meddygol dilys, byddwch chi’n atebol am dalu’r ffi. Bydd yr ysgol yn gallu darparu manylion ychwanegol i chi.

Fe wnaiff unrhyw ysgol roi manylion ei chanlyniadau mewn arholiadau cyhoeddus i chi os gofynnwch iddynt.

Sut mae ysgol fy mhlentyn yn gwybod â phwy ddylent gysylltu?

Pan fydd eich plentyn yn cychwyn mynychu ysgol, gofynnir i chi am wybodaeth bwysig a wnaiff helpu’r ysgol i gadw mewn cysylltiad. Ynghyd â manylion eich plentyn, byddwch yn darparu enwau’r bobl y dylid cysylltu â hwy mewn argyfwng a’u rhifau ffôn, a gwybodaeth amdanoch chi fel rhiant ac unrhyw unigolyn arall sydd â chyfrifoldeb rhiant. Os bydd unrhyw fanylion a roddwch chi i’r ysgol yn newid yn ddiweddarach, bydd yn bwysig iawn i chi hysbysu’r ysgol cyn gynted ag y bo modd.

Mae angen i ysgol wybod pwy ddylent eu hysbysu am gynnydd eich plentyn a gwybod pwy ddylid cysylltu â hwy pan fydd angen gwneud penderfyniadau am addysg eich plentyn neu pan fydd angen caniatâd i alluogi’ch plentyn i gyfranogi mewn gweithgaredd a drefnir gan yr ysgol.

O safbwynt yr ysgol, gall y rhiant fod yn rhiant naturiol (pa un ai a yw’n briod neu beidio), unrhyw unigolyn sy’n gyfrifol am ofalu am y plentyn (mae hyn yn cyfeirio at yr unigolyn sy’n byw gyda’r plentyn, hyd yn oed os nad ydynt yn perthyn), ac unrhyw unigolyn sydd â chyfrifoldeb rhiant.

Pa addysg fydd ar gael pan fydd fy mhlentyn dros 16 oed?

Mae mwyafrif yr ysgolion uwchradd yng Nghastell-nedd Port Talbot ar gyfer disgyblion 11-16 oed, felly nid oes ganddynt uned chweched dosbarth. Ceir dau eithriadau, Ysgol a Chanolfan Chweched Dosbarth Gatholig Sant   Joseff, ac Ysgol Gyfun Ystalyfera, y mae eu hunedau chweched dosbarth yn cynnig amrywiaeth o gyrsiau academaidd a galwedigaethol ôl-16.Gall disgyblion sy’n mynychu ysgol sydd heb ddarpariaeth chweched dosbarth drosglwyddo i Goleg Castell-nedd Port Talbot i barhau â’u haddysg..

Pa gymorth ariannol fydd ar gael pan fydd fy mhlentyn yn cychwyn yn y chweched dosbarth neu mewn coleg?

Gall pobl ifanc o gartrefi sydd ag incwm isel sy’n parhau mewn addysg bellach hawlio hyd at £30 yr wythnos o dan gynllun Lwfans Cynhaliaeth Addysg (LCA) Llywodraeth Cymru. Mae’r LCA ar gael i bobl ifanc 16-18 oed.

I gael rhagor o fanylion, trowch at  Student Finance Wales.

Llwybrau Dysgu 14-19

Mae pob person ifanc yn unigryw, maent oll yn ymddwyn yn wahanol ac yn meddwl yn wahanol, ac mae ganddynt oll ddoniau gwahanol. Er mwyn cynorthwyo pobl ifanc i ddatblygu'r doniau hyn, mae Llywodraeth Cymru wedi datblygu Llwybrau Dysgu ar gyfer pob person ifanc 14-19 mewn addysg a hyfforddiant. Dros y blynyddoedd sy’n dod, bydd pob person ifanc 14-19 oed yn gallu cynllunio eu Llwybr Dysgu eu hunain wrth iddynt symud ymlaen trwy'r ysgol, coleg neu hyfforddiant.

Mae Llwybrau Dysgu yn cynnig llawer iawn mwy o ddewis na’r hyn oedd ar gael i fyfyrwyr yn y gorffennol. Â chymorth eu hathrawon, eu tiwtoriaid a’u rhieni, byddant yn cael cyfle i lunio eu llwybr personol eu hunain tuag at lwyddiant. Mae Llwybrau Dysgu yn cynnig cyfle i bobl ifanc ehangu eu dewisiadau a sicrhau eu bod yn cael cyfle i astudio amrywiaeth ehangach o bynciau. Bellach, mae pobl ifanc sy’n cychwyn ym mlwyddyn 10 yn cael mynediad at o leiaf 30 o ddewisiadau mewn amrywiaeth o feysydd y cwricwlwm, a byddant yn cael eu darparu gan eu hysgol neu gan ddarparwyr addysg a hyfforddiant lleol eraill. Bydd y dewisiadau hyn yn cynnwys nifer o gyrsiau galwedigaethol y gellir eu hastudio yn yr ysgol, yn y coleg lleol neu gyda darparwyr hyfforddiant a chyflogwyr lleol, a byddant yn helpu pobl ifanc i baratoi at addysg bellach, prifysgol neu waith. Bydd Llwybrau Dysgu yn rhoi cyfle i bob person ifanc elwa’n llawn o’u cyfnod yn yr ysgol a gadael â chymwysterau buddiol.

I gynorthwyo pobl ifanc i wneud eu dewisiadau, mae gan bob ysgol Anogwyr Dysgu wedi’u hyfforddi’n arbennig. Bydd y rhain yn cydweithio ag athrawon pobl ifanc a’u cynghorwyr gyrfaoedd i’w helpu i gynllunio eu Llwybr Dysgu a chynnig cyngor a chymorth. Bydd pobl ifanc hefyd yn gallu cael cymorth ag unrhyw faterion personol sy’n gallu effeithio arnynt.

A yw Gwobr Dug Caeredin ar gael i fy mhlentyn?

Mae Gwobr Dug Caeredin yn cynnig rhaglen o weithgareddau ar gyfer pobl ifanc 14-25 oed, ac mae ar gael ym mhob ysgol uwchradd.

Mae’n cynnig cyfle i bobl ifanc dderbyn heriau a phrofi gweithgareddau newydd a chyffrous, gan ddatblygu ymdeimlad o lwyddiant a hunan-barch, mewn amgylchedd sydd ddim yn gystadleuol.

Cynigir y Wobr ar dair lefel, sef Efydd, Arian ac Aur. I ennill y wobr uchaf, sef y Wobr Aur, bydd angen cyfranogi mewn prosiect preswyl sydd wedi’i lunio i ddatblygu sgiliau cymdeithasol a threfnu. Os hoffech chi ragor o wybodaeth am y Wobr, holwch yn ysgol eich plentyn, neu cysylltwch â Swyddog Datblygu Gwobr Dug Caeredin, Ysgol Gyfun Llangatwg, Llangatwg, Castell-nedd. Rhif ffôn: 07818 443884 neu ar-lein yn www.nptdofe.co.uk neu www.dofe.org

Pa wasanaethau ieuenctid sydd ar gael?

Mae'r Gwasanaeth Ieuenctid yn darparu ystod eang o wasanaethau a gweithgareddau i bobl ifanc rhwng 11 a 25 oed.  Mae'r gwasanaethau'n cynnwys 12 clwb ieuenctid yn y gymuned i bobl ifanc rhwng 11 a 18 oed, mentrau iechyd a chyngor ar berthnasoedd, Cyngor Ieuenctid, gwaith gyda phobl ifanc ddi-waith a phobl ifanc sydd mewn perygl o ymddieithrio o'r ysgol.  Mae'r gwasanaeth hefyd yn darparu rhaglenni a chyrsiau achrededig fel hylendid bwyd a Chymorth Cyntaf, Cynllun Gwobrau Dug Caeredin.

Mae'r Gwasanaeth Ieuenctid hefyd yn gweithio gyda phobl ifanc sy'n agored i niwed ar sail un i un a chyda gweithgareddau grŵp ac rydym hefyd yn ymgysylltu â grwpiau arbenigol fel gofalwyr ifanc, pobl ifanc LGBT a phobl ifanc ag anghenion iaith, lleferydd a chyfathrebu. 

Bydd gweithwyr ieuenctid hefyd yn darparu cefnogaeth gwaith ieuenctid anghlinigol i bobl ifanc sydd â phroblemau fel unigrwydd ac arwahanrwydd a hefyd yn cynyddu ymwybyddiaeth o ddigartrefedd ieuenctid i ysgolion a grwpiau ieuenctid.

I gael rhagor o wybodaeth, cysylltwch â'r Gwasanaeth Ieuenctid, ffôn: 01639 763030 a gallwch gael yr wybodaeth ddiweddaraf am weithgareddau'r gwasanaeth ar Facebook neu Twitter.

A all fy mhlentyn gael swydd rhan amser?

Mae gan lawer o blant ysgol swydd rhan amser. Mae cyflogi plant yn cael ei reoleiddio’n gaeth gan y gyfraith, a cheir cyfyngiadau ar faint o oriau y gall plant eu gweithio ar ddiwrnodau ysgol, ar benwythnosau ac yn ystod y gwyliau, cyfyngiadau ar y mathau o waith y caniateir iddynt ei wneud a’r oedran pan allant weithio.

Os hoffai eich plentyn gael swydd rhan amser, bydd angen i chi ymgeisio am drwydded. Mae’n rhaid i chi a’r cyflogwr lenwi’r ffurflenni cais, sydd ar gael gan ysgol eich plentyn. Os cymeradwyir y cyflogaeth, rhoddir trwydded, a bydd yn rhaid i’ch plentyn fod â’r drwydded wrth law pan fydd yn gweithio. Mae taflen eglurhaol ar gael gan yr ysgol neu gan y Tîm Cefnogi Ysgolion a Theuluoedd, yr Adran Addysg, y Ganolfan Ddinesig, Port Talbot SA13 1PJ e-bostiwch sfs@npt.gov.uk neu ffoniwch: 01639 763600 neu ar-lein.

Beth os yw fy mhlentyn yn dymuno cyfranogi mewn cynyrchiadau adloniant?

Bydd rhai plant yn cael cyfle i gyfranogi ym myd adloniant, megis ar lwyfan neu mewn ffilmiau a rhaglenni teledu. Mae angen trwydded i wneud hyn, ac fel yn achos cyflogaeth rhan amser, mae’n rhaid cadw at amodau penodol.  Bydd yr unigolyn sy’n gyfrifol am drefnu’r cynhyrchiad yn gyfrifol am ymgeisio am drwydded perfformio, a bydd angen gwneud hyn o leiaf 21 diwrnod cyn diwrnod y perfformiad cyntaf.

Mae angen i’r rhiant lenwi rhan o’r ffurflen gais, ac os bydd eich plentyn yn cyfranogi mewn cynhyrchiad adloniant, bydd angen i chi sicrhau bod trwydded wedi’i chyhoeddi. Mae ffurflenni i ymgeisio am drwyddedau ar gael gan yr ysgol neu gan y Tîm Cefnogi Ysgolion a Theuluoedd, yr Adran Addysg, y Ganolfan Ddinesig, Port Talbot SA13 1PJ e-bostiwch sfs@npt.gov.uk neu ffoniwch: 01639 763600 neu ar-lein.

A oes llyfrgell leol ar gael ar gyfer fy mhlentyn?

Mae 8 prif lyfrgell a gynhelir gan Wasanaeth Llyfrgelloedd Castell-nedd Port Talbot a 7 llyfrgell gymunedol ychwanegol a reolir yn bennaf gan wirfoddolwyr. Lleolir y llyfrgelloedd hyn ym mhob cwr o Gastell-nedd Port Talbot. Mae’r gwasanaeth llyfrgelloedd hefyd yn gweithredu llyfrgell deithiol sy’n ymweld â chymunedau llai bob tair wythnos.

Pam y dylai fy mhlentyn ymuno â’r llyfrgell?

• Gellir ymuno AM DDIM
• Gellir benthyca llyfrau AM DDIM
• Ceir adnoddau ar-lein AM DDIM fel e-lyfrau, e-gylchgronau ac e-lyfrau llafar
• Ni roddir dirwyon am lyfrau sy’n hwyr
• Ceir miloedd o lyfrau anhygoel i blant i helpu’ch plentyn i ddatblygu cariad at ddarllen
• Mae staff parod eu cymwynas ar gael i’ch helpu chi a’ch plentyn ag anghenion gwaith cartref a darllen

Beth arall y mae’r llyfrgell yn ei ddarparu?

• Mynediad at y rhyngrwyd am ddim
• Gwasanaethau argraffu a llungopïo
• Y DVDs a’r CDs cerddoriaeth diweddaraf (am ffi fechan)
• Gwasanaethau gwybodaeth ar-lein i’w defnyddio mewn llyfrgelloedd neu gartref
• Ceir casgliad hanes lleol arbennig a chynigir cyngor i ganfod gwybodaeth yn ei prif lyfrgell cyfeirio sydd yng Nghastell-nedd.
• Lle astudio

Beth gall fy mhlentyn ei wneud yn ystod gwyliau’r ysgol yn ei lyfrgell leol?

• Cymryd rhan yn Sialens Ddarllen yr Haf
• Mwynhau llawer o’r gweithgareddau ar-lein a gynhelir drwy gydol yr haf

I gael rhagor o wybodaeth am weithgareddau yn llyfrgelloedd Castell-nedd Port Talbot, ewch  i'n gwefan, ewch i’n tudalen Facebook, dilynwch ni ar Twitter or neu cysylltwch â Phencadlys y Gwasanaeth Llyfrgelloedd, Neath Road, Llansawel   Ffôn: 01639 899829.  E-bost: npt.libhq@npt.gov.uk

Pa gyfleusterau diwylliannol a hamdden sydd ar gael ar gyfer fy mhlentyn?

Mae llawer o gyfleusterau diwylliannol a hamdden ar gael yn y Fwrdeistref Sirol, ac maent yn cynnig cyfleoedd i blant a phobl ifanc gyfranogi mewn chwaraeon, yn y celfyddydau, mewn gweithgareddau treftadaeth neu ddiwylliannol, neu gallant fwynhau gwylio’r gweithgareddau hynny. Ceir 4 pwll nofio ynghyd â phwll padlo awyr agored Aquasplash ar draeth Aberafan, pum canolfan hamdden a chwaraeon, amrywiaeth o barciau a meysydd chwarae sy’n cynnwys lleoedd chwarae antur a mannau chwarae, amgueddfeydd, canolfannau celfyddydau a pharciau sirol ym Margam, Ystâd y Gnoll ac Afan Argoed. Yn ystod gwyliau’r ysgol, bydd llawer o’r cyfleusterau diwylliant a hamdden yn cynnig rhaglenni gweithgareddau arbennig ar gyfer plant a phobl ifanc.

Os oes gennych chi ragor o ymholiadau cyffredinol am eich canolfan hamdden leol, ffoniwch 0800 0434343 neu trowch at t Celtic Leisure.

Mae gan Theatr y Dywysoges Frenhinol le ar gyfer nifer fawr o bobl a llwyfan mawr, ac mae hynny wedi’i galluogi i gynnal rhai o’r digwyddiadau amlycaf sydd wedi cael eu cynnal yn y sir a chroesawu rhai o’r artistiaid enwocaf sydd wedi dod yma. Mae hefyd wedi cynnig llwyfan i fawrion byd comedi megis Frankie Boyle, Rhod Gilbert, ac Alan Carr, yn ogystal â phantomeim blynyddol. Mae’r theatr hefyd wedi datblygu enw da fel lleoliad i gynnal cynyrchiadau llwyfan o sioeau CITV.

Mae Canolfan Gelfyddydau Pontardawe wedi datblygu enw da fel un o’r lleoliadau diwylliannol gorau yn Ne Cymru. Mae’r theatr draddodiadol hon, sy’n cynnwys ei sinema ei hun, yn cynnig rhywbeth i bawb, yn cynnwys digwyddiadau proffesiynol o ansawdd uchel sy’n cynnwys cerddoriaeth glasurol, cerddoriaeth fyd-eang a’r blŵs, dawns a drama, theatr plant, a hyd yn oed digrifwyr sy’n enwog yn genedlaethol.

Yn 2012, fe wnaeth Neuadd Gwyn ailagor ei ddrysau ar ôl cael ei adnewyddu. Mae Celtic Community Leisure ar y cyd â Chyngor Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot yn edrych ymlaen at eich croesawu chi i’r cyfleuster bendigedig hwn sy’n cynnig amrywiaeth o gyfleusterau rhagorol, a fydd yn cynnwys adloniant byw a’r Sinema 3D a digidol ddiweddaraf.

Lleolir Parc Gwledig Margam mewn 1000 erw o barcdir godidog ac mae’n cynnig harddwch naturiol, hanes a bywyd gwyllt, ac amrywiaeth o weithgareddau difyr a chyfleusterau, gan gynnig un o’r diwrnodau allan gorau yng Nghymru ac ar gyfer y teulu. Mae ganddo syrpréis o amgylch pob cornel, o'r Orendy godidog o'r 18fed Ganrif, Plasty Fictoraidd hardd o arddull Tuduraidd-Gothig, Tŷ Siapter o'r 12fed Ganrif, gerddi addurnol a'r gyr gorau o geirw yng Nghymru.

Mae'r rheilffordd gul, maes chwarae antur plant, llwybr fferm, Gwlad Straeon Tylwyth Teg a'r teithiau cerdded ysblennydd yn rhai o'r nodweddion sy'n cyfrannu at brofiad Parc Gwledig Margam, ynghyd â physgodfa pysgod bras cymysg gan gynnwys clwb pysgota iau newydd ym Mhwll Furzemill a rhaglen o ddigwyddiadau tymhorol i bawb eu mwynhau. Yn ychwanegol, mae gweithgareddau newydd a agorodd yn ddiweddar yn cynnwys cwrs antur rhaffau uchel Go Ape a Gweithgareddau Antur Margam sy'n cynnig cyfle i gyfranogi mewn Beicio Mynydd, Canŵio, cyfeiriannu a cherdded Nordig.

Rheolir y Ganolfan Ddarganfod, sydd wedi'i lleoli yn y Parc, gan y Cyngor Astudiaethau Maes ac mae'n cynnig cyrsiau preswyl a dydd ar agweddau sy’n ymwneud â threftadaeth a’r amgylchedd yn y cwricwlwm cenedlaethol. Trefnir i ddisgyblion gyfranogi yn y cyrsiau hyn trwy law ysgolion unigol ac maent ar gael trwy gydol y flwyddyn.

I gael gwybodaeth am Barc Margam, ffoniwch 01639 881635 neu trowch i'r wefan.

A oes amgueddfa i ymweld â hi?

Mae Amgueddfa Cefn Coed wedi'i lleoli yn hen Lofa Cefn Coed, Crynant, a oedd ar agor rhwng 1930 a 1990. Mae gan yr Amgueddfa lawer o arteffactau gwreiddiol sy'n ymwneud â chloddio glo a threftadaeth ddiwydiannol yr ardal. Mae'r rhain yn cynnwys yr injan stêm ddisymud, odidog sy’n gweithio o hyd, oriel lofaol danddaearol ag arteffactau o’r pwll glo gwreiddiol, y casgliad mwyaf o foelericynhyrchu stêm yng Nghymru, ynghyd â Thram teithwyr unigryw Castell-nedd sy'n cael ei bweru gan nwy. Gall y cyhoedd hefyd fwynhau nifer o arddangosfeydd a fideos yn ymwneud â chloddio glo.

Mae rhagor o wybodaeth ar sut i gael mynediad i’r amgueddfa a’i chasgliadau ar gael gan Harriet Eaton, y Swyddog Addysg Treftadaeth, sy’n gweithio yn Llyfrgell Castell-nedd, trwy ffonio 01639 644604, neu Keith Davies, Rheolwr Amgueddfa Cefn Coed, trwy ffonio 01639 750556. Fel arall, gallwch gael rhagor o wybodaeth o wefan.

Sut caiff gweithgareddau corfforol a chwaraeon eu cefnogi’n lleol?

Mae llawer o gyfleoedd ar gael i bobl ifanc fwynhau ffordd o fyw fwy bywiog ac iachach yn lleol. Mae'r Gwasanaeth Gweithgareddau Corfforol a Chwaraeon (P.A.S.S.) yn cefnogi ac yn cyflawni llawer o wahanol brosiectau/fentrau sy'n gweithio mewn Partneriaeth â Chwaraeon Cymru, Chwaraeon Anabledd Cymru, Cyrff Llywodraethu Chwaraeon, Clybiau'r Sector Gwirfoddol, ac Ysgolion. Ein nod yw darparu cyfleoedd i alluogi'r Gymuned i ddod yn fwy egnïol a mwynhau ffyrdd iachach o fyw. Mae P.A.S.S. yn rhedeg y rhaglen Pobl Ifanc Actif sy'n cynnwys aml-sgiliau mewn ysgolion cynradd a'r rhaglen 5x60 mewn ysgolion uwchradd.

Rydym hefyd yn cynnig cyfleoedd mewn ysgolion i wirfoddoli trwy ein cynllun Llysgenhadon Ifanc. Ar hyn o bryd mae Gwasanaeth Gweithgareddau Corfforol a Chwaraeon Castell-nedd Port Talbot yn gweithio gyda thros 200 o lysgenhadon ifanc yn ein holl ysgolion; mae'r rhain yn cynnwys llysgenhadon efydd mewn ysgolion cynradd a llysgenhadon arian mewn ysgolion cyfun. Mae'r cynllun Llysgenhadon Ifanc yn fenter gan Chwaraeon Cymru ac mae'n gweithredu ym mhob awdurdod lleol. Bob blwyddyn, bydd Castell-nedd Port Talbot yn darparu diwrnod hyfforddi blynyddol i'r Llysgenhadon Ifanc i sicrhau bod y bobl ifanc hynny wedi’u paratoi i ddarparu gweithgareddau yn eu hysgolion. Mae'r Gwasanaeth Gweithgareddau Corfforol a Chwaraeon hefyd yn rhedeg rhaglen chwaraeon anabledd.

I ddarganfod sut y gallwn eich helpu i ddod yn fwy egnïol yn gorfforol a mwynhau ffordd iachach o fyw, cysylltwch â PASS ar: (01639) 861143  neu e-bostiwch: m.napieralla@npt.gov.uk; gwefan  dolenni cyfryngau cymdeithasol – chwiliwch am @nptpass ar Facebook, Instagram, Twitter a YouTube

Beth yw llywodraethwyr ysgolion?

Mae gan bob ysgol gorff llywodraethu sy'n cydweithio'n agos â'r Pennaeth i hyrwyddo rhagoriaeth ym mhob agwedd ar fywyd yr ysgol. Nid yw llywodraethwyr yn ymwneud â’r gwaith beunyddiol o redeg yr ysgol; cyfrifoldeb y Pennaeth yw hynny. Bydd y Pennaeth fel arfer yn delio ag ymholiadau cyffredinol a materion sy'n ymwneud â disgyblion a staff. Bydd y corff llywodraethu yn penderfynu ar ethos a diwylliant yr ysgol ac yn llunio polisïau ar bethau fel y cwricwlwm, ymddygiad a phresenoldeb. Bob blwyddyn, bydd y Llywodraethwyr yn darparu adroddiad ysgrifenedig i rieni am yr hyn sydd wedi bod yn digwydd yn yr ysgol yn ystod y flwyddyn flaenorol ac i rannu cynlluniau'r corff llywodraethu ar gyfer hyrwyddo safonau uchel o ran cyrhaeddiad addysgol.

Os bydd digon o rieni yn cyflwyno cais i gael cyfarfod gyda’r Llywodraethwyr i drafod mater sy'n effeithio ar yr ysgol gyfan, yna gwahoddir pob rhiant i'r cyfarfod hwn. Gall rhieni ofyn am gael cyfarfod gyda Llywodraethwyr hyd at dair gwaith mewn blwyddyn ysgol, ar yr amod bod meini prawf penodol yn cael eu bodloni.

Pan fydd eich plentyn yn dechrau'r ysgol dylech ddarganfod pwy yw'r rhiant-lywodraethwyr, bydd yr ysgol yn gallu eich helpu chi. Gallwch chi drafod â hwy os oes gennych chi unrhyw sylwadau cyffredinol ynghylch sut caiff eich ysgol ei rhedeg

A allaf i ddod yn llywodraethwr ysgol?

Bydd amrywiaeth helaeth o bobl yn dod yn llywodraethwyr ysgolion. Nid oes angen cymwysterau neu brofiad penodol ar lywodraethwyr; nid yw llawer o lywodraethwyr yn arbenigwyr mewn addysg, ond maent yn gallu cynnig amser a mathau eraill o arbenigedd i helpu i wella'r ysgol. Mae gan y mwyafrif o ysgolion rhwng deg ac ugain o lywodraethwyr; po fwyaf yw'r ysgol, y mwyaf yw’r nifer o lywodraethwyr sydd ganddi.

Bydd y corff llywodraethu bob amser yn cynnwys:

• rhieni, a ddewisir gan rieni eraill yn yr ysgol
• staff, a ddewisir gan eu cydweithwyr yn yr ysgol
• pobl a ddewisir gan y corff llywodraethu
• pobl a ddewisir gan y Cyngor Bwrdeistref Sirol
• mewn ysgolion gwirfoddol a gynorthwyir – pobl a ddewisir gan awdurdodau eglwysig

Bob pedair blynedd (neu’n gynt na hynny, os bydd lle gwag), bydd yn rhaid i ysgol gynnal etholiad i ddewis rhiant-lywodraethwyr. Gall pob rhiant gynnig eu henw i sefyll yn yr etholiad. Os allwch chi neilltuo rhywfaint o amser i helpu’ch ysgol a’r genhedlaeth nesaf, gallech chi sefyll mewn etholiad i ddewis rhiant-lywodraethwyr. Darperir hyfforddiant rheolaidd i helpu llywodraethwyr ysgolion i gyflawni eu gwaith. Erbyn hyn, mae hyfforddiant ar gyfer Llywodraethwyr newydd yn orfodol.

Os hoffech wybod rhagor am gyrff llywodraethu ysgolion, neu ddarganfod sut i ddod yn llywodraethwr, cysylltwch â'r Tîm Cymorth Ysgolion a Theuluoedd, trwy e-bostio governors@npt.gov.uk ffonio. 01639 763600.

Sut all rhieni ddylanwadu ar benderfyniadau’r Cyngor Bwrdeistref Sirol?

Mae gan y Cyngor Bwrdeistref Sirol ddau o gynrychiolwyr y rhiant-lywodraethwyr sy’n aelodau o’i bwyllgor craffu addysg, a chânt eu gwahodd hefyd i ymuno â Phwyllgor Rheoli Cymdeithas Llywodraethwyr Castell-nedd Port Talbot.

Bydd cynrychiolwyr y rhiant-lywodraethwyr yn mynegi safbwyntiau a phryderon rhieni pan wneir penderfyniadau pwysig sy’n effeithio ar addysg. Bydd rhiant-lywodraethwyr o ysgolion yr ardal yn dewis y cynrychiolwyr.

Beth allaf i ei wneud os byddaf i'n anfodlon ag addysg fy mhlentyn neu’n dymuno mynegi cwyn?

Os oes gennych chi unrhyw bryder am addysg eich plant, ceisiwch ddatrys y mater yn anffurfiol yn y lle cyntaf trwy drafod â staff yn ysgol eich plentyn.

Os byddwch yn credu bod eich cwyn heb gael ei datrys, gallwch chi gysylltu â’r Pennaeth i fynegi eich cwyn, ac efallai bydd angen i chi fynegi’r gŵyn mewn ysgrifen.

Os na fydd y broblem yn cael ei datrys, gallwch chi gyfeirio eich cwyn at bwyllgor trin cwynion y corff llywodraethu. Bydd ysgol eich plentyn yn gallu rhoi manylion llawn i chi am y weithdrefn gyffredinol i drin cwynion. Os bydd eich cwyn yn ymwneud ag aelod o staff yr awdurdod lleol, efallai y gallwch chi ddefnyddio Gweithdrefn Cwynion y Cyngor.

Rhaglen Strategol Gwella Ysgolion (RhSGY)

Mae'r cyngor yn ymrwymedig i ddarparu addysg o safon i'r holl blant a phobl ifanc ar draws y fwrdeistref sirol. Mae wedi rhoi Rhaglen Strategol Gwella Ysgolion (RhSGY) ar waith a fydd yn helpu i sicrhau bod yr ysgolion iawn yn y lleoliadau iawn a'u bod yn gallu cyflwyno addysg sy'n diwallu anghenion plant a phobl ifanc yn y 21ain ganrif.  Mae'r Rhaglen Strategol Gwella Ysgolion (RhSGY) hefyd yn llywio'r prosesau cynllunio a gwneud penderfyniadau a fydd yn galluogi'r cyngor i sicrhau ysgolion o'r radd flaenaf, cyflwyno safonau uchel o ddysgu ac addysgu – yn awr ac yn y dyfodol.

Pam y mae'r Rhaglen Gwella Ysgolion (RhSGY) yn angenrheidiol?

Hanfod y rhaglen hon yw cyflwyno profiadau addysgol o safon sy'n annog datblygiad disgyblion ac yn ei gefnogi - profiadau sy'n bodloni dyheadau dysgwyr ifanc, sy'n gwella ac yn cyfoethogi eu bywydau a'u cyfleoedd mewn bywyd.

Pa newidiadau a welir?

Mae rhoi'r Rhaglen Gwella Ysgolion Strategol (SSIP) ar waith yn ymwneud ag adolygu'r ddarpariaeth addysgol bresennol a phennu nifer a math yr ysgolion sydd eu hangen i ddarparu addysg yn effeithiol ac yn effeithlon ar draws y Fwrdeistref Sirol. O ganlyniad i hyn, mae'n debygol y bydd newidiadau a fydd yn cynnwys agor ysgolion newydd, cau ysgolion presennol, cyfuno neu uno ysgolion, ffederaleiddio ysgolion a hyrwyddo mentrau newydd sy'n cefnogi cydweithio rhwng ysgolion. Bydd angen y newidiadau i wella safonau addysg, lleihau lleoedd gwag, lleihau biliau atgyweirio adeiladau mawr a sicrhau bod yr ysgolion iawn yn y lleoedd iawn ar gyfer addysg cyfrwng Cymraeg a Saesneg.

Mae'r cyngor eisoes wedi cyflwyno rhai o'r newidiadau hyn a gallwch weld yr holl gynigion cyfredol a blaenorol ar wedudalen ddynodedig y Rhaglen Gwella Ysgolion Strategol (SSIP).

Mae newidiadau sydd wedidigwydd yn ddiweddar yn cynnwys:

• Cwblhau a meddiannu ysgol newydd sbon ar gyfer yr 21ain ganrif ar gyfer Ysgol Gyfun Cefn Saeson – bydd hen adeiladau'r ysgol yn cael eu dymchwel i wneud lle i gyfleusterau chwaraeon allanol gan gynnwys arwynebau chwarae glaswelltog ac artiffisial â llifoleuadau.
• Cwblhau a meddiannu bloc addysgu 4 ystafell ddosbarth newydd sbon yn YGG Rhosafan gan ddarparu lle ychwanegol mawr ei angen i ddarparu ar gyfer disgyblion presennol.
• Cwblhau a meddiannu adeilad a adnewyddwyd yn sylweddol a dau estyniad newydd i ddarparu lleoedd ychwanegol i ddisgyblion cyfrwng Cymraeg ochr yn ochr â chanolfan gofal plant a chymunedol newydd yn YGG Tyle'r Ynn
• Cwblhau a meddiannu dau estyniad newydd sy'n darparu lleoedd ychwanegol i ddisgyblion cyfrwng Cymraeg a darpariaeth gofal plant newydd yn YGG Cwmllynfell

Atodiad A - Derbyn Disgyblion i Ysgolion

• Derbyn Disgyblion i Ysgolion Cymunedol2022/2023

Atodiad B - Polisïau Mynediad Ysgolion Ffydd

• Bryncoch Church in Wales Primary School
• Ysgol Babanod Sant Joseff
• Ysgol Iau Sant Joseff
• Ysgol Gynradd Sant Joseff
• Ysgol a Chanolfan Chweched Dosbarth Gatholig Sant Joseff
• Ysgol Gynradd Santes Therese

Atodiad C - Ysgolion Castell-nedd Port Talbot

• Rhestr o Ysgolion Castell-nedd Port Talbot

Dyddiadau Tymhorau a Gwyliau Ysgolion Blwyddyn Academaidd

• 2022 - 2023 Blwyddyn Academaidd